EC Szombierki zyska nowe życie. To wszystko za sprawą Grupy Arche

EC Szombierki, którą dwa lata temu uznano przez Fundację Europa Nostra za jeden z siedmiu najbardziej zagrożonych obiektów europejskiego dziedzictwa kultury. Teraz, dzięki grupie Arche zyska nowe życie.

Grupa Arche zrewitalizuje zabytkowy bytomski obiekt – EC Szombierki. Nowy inwestor podpisał przedwstępna umowę na zakup poprzemysłowego obiektu z dotychczasowym właścicielem spółka Rezonator.

EC Szombierki zyska nowe życie. To wszystko za sprawą Grupy Arche

Na dzisiejszej konferencji prasowej w szombierskiej elektrociepłowni zapoznaliśmy się z planami Grupy Arche, które będą związane z zabytkowym obiektem w Bytomiu – Emila i Georga Zillmanów.

– Zainteresowaliśmy się Elektrociepłownią Szombierki kilka lat temu. Ten monumentalny obiekt wywarł na nas wrażenie, a kiedy rozpoczęła się jego degradacja, postanowiliśmy zacząć działać – mówił Władysław Grochowski, prezes Grupy Arche – Chcemy stworzyć tutaj miejsce otwarte i wielofunkcyjne oparte na działalności kulturalno-oświatowej, ale również – jako największa sieć hotelowa – zamierzamy też w znacznej części wprowadzić funkcje hotelowe w budynku biurowym i rozdzielni – podkreślił Władysław Grochowski.

– Grupa Arche ma na swoim koncie wiele imponujących inwestycji nie tylko mieszkaniowych, ale również związanych z rewitalizacją przestrzeni postindustrialnych. To doświadczenie, jakim dysponuje spółka stwarza szansę dla jednego z najpiękniejszych zabytków w Polsce, którym jest niewątpliwie Elektrociepłownia Szombierki – mówił prezydent Bytomia Mariusz Wołosz. – Najważniejsze w tej chwili jest jednak zabezpieczenie obiektu przed dalszą degradacją. Mam nadzieję, że inwestor w trybie pilnym przystąpi do działań zabezpieczających. Deklarujemy pełną współpracę w procesie rewitalizacji postindustrialnej perły – podkreślił prezydent Mariusz Wołosz.

Jakie prace będą wykonane na samym początku?

Na samym początku Grupa Arche musi zabezpieczyć obiekt, a w późniejszym czasie rozpoczną się prace budowlane. EC Szombierki ma nieszczelne pokrycie dachu, wilgoć wpływającą na destrukcję ścian wewnętrznych, ale i ubytki w elewacji obiektu. To największe wyzwania, z jakimi będzie musiał zmierzyć się nowy właściciel elektrociepłowni.

W tym roku obiekt ma być zabezpieczony, odbędą się prace inwentaryzacyjne i geodezyjne, które będą wspierały proces projektowy. Jeśli chodzi o poszczególne części obiektu, to w pierwszej kolejności będzie naprawiona wieża zegarowa oraz hala maszynowa wraz z kotłownią.

– Po wstępnej ocenie stanu technicznego widzimy, że budynek wymaga pilnych napraw i zabezpieczenia pokrycia dachu, a szczególnie wieży zegarowej, hali maszyn i kotłowni – mówił Piotr Grochowski, główny architekt w Grupie Arche – Dużym wyzwaniem będzie ratunek i remont elewacji ceglanej budynku kotłowni, dlatego chcemy, aby pierwsze prace rozpoczęły się jeszcze w tym roku i były realizowane kompleksowo na terenie całego obiektu, zaczynając od części biurowej i budynku rozdzielni – podkreślił Piotr Grochowski.

Aktualnie trudno jest stwierdzić, jakie koszty będą za zabezpieczenie dachu. Grupa Arche weryfikuje nadal stan techniczny obiektu i tworzy program funkcjonalny elektrociepłowni. Dzięki takiemu rozwiązaniu, będzie można oszacować środki finansowe, które będą kluczowe w procesie rewitalizacji zabytku.

EC Szombierki ponownie będzie tętnić życiem

Grupa Arche to firma, która ma 30-letnie doświadczenie na rynku w zakresie budownictwa mieszkaniowego oraz hotelowego. W ciągu ostatnich lat pokazała na co ich stać w zakresie modernizacji i rewitalizacji postindustrialnych obiektów oraz zabytków skazanych na zapomnienie. Przed spółką ogromne wyzwanie.

– EC Szombierki to nie jest wyzwanie o lokalnym czy regionalnym znaczeniu. To zabytek, którego przyszłość jest przedmiotem zainteresowania na poziomie Europy. O wyjątkowym znaczenie obiektu debatowano już w 2012 r. w Amsterdamie podczas dorocznej konferencji ERIH. W 2013 r. w murach tej „Industrialnej katedry” międzynarodowi eksperci ERIH nieraz podkreślali jej unikalność. Na Starym Kontynencie zachowało się tylko kilka równie wielkich historycznych elektrociepłowni. Dlatego to nie przypadek, że w 2020 r. Europa Nostra umieściła EC Szombierki na liście „7 najbardziej zagrożonych” obiektów europejskiego dziedzictwa kulturowego – mówił dr Adam Hajduga, wiceprezydent Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH).

– Czy podniosłyby się w Europie głosy oburzenia, gdyby do zniszczenia doprowadzono bardzo znany XVI-wieczny ogród we włoskiej Weronie? Pewnie tak. Wobec tego pamiętajmy, że zarówno EC Szombierki, jak i wspomniane ogrody grają w tej samej lidze. Jeden i drugi zabytek znajdziemy na wspomnianej liście – dodał wiceprezydent ERIH.

Co w ramach rewitalizacji bytomskiego zabytku?

Nowy inwestor planuje nowe funkcje w Elektrociepłowni Szombierki: edukacyjne, kulturalne, hotelowe i gastronomiczne. Obiekt miałby być nową siedzibą dla nowoczesnej uczelni, która zajmuje się między innymi działaniami kreatywnymi i projektowaniem społecznym. Tutaj mogłyby być tak organizowane wydarzenia kulturalne: koncerty, widowiska czy też targi. Budynek miałby pełnić również rolę hotelarską i gastronomiczną oraz ma pozostać obiektem ogólnodostępnym, by inni mogli poznać historię tego miejsca. Rozważane jest też umiejscowienie w dawnej EC Szombierki manufaktur dawnych rzemiosł.

– Budynek EC Szombierki jest niezwykle ciekawy i ma ogromną wartość. Niezwykle ważny przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych jest jednak potencjał Bytomia i Śląska, gdzie znajduje się EC Szombierki – mówił Piotr Grochowski, główny architekt w Grupie Arche – EC Szombierki to symbol Śląska. Wyzwaniem tego miejsca jest na pewno skala inwestycji. Jesteśmy jednak optymistami, wierzymy w to, że efekt rewitalizacji będzie dobry i ten piękny obiekt ponownie zostanie przywrócony do życia, a mieszkańcy będą mogli z niego korzystać – dodał Piotr Grochowski.

Każda część obiektu ma być zagospodarowana na konkretne cele. W kotłowni ma powstać część eventowa-gastronomiczna, a zaś hala turbin zostanie przekształcona w salę wielofunkcyjną z możliwością organizacji bankietów, konferencji oraz koncertów.

– Obiekt daje tyle możliwości, że jesteśmy przekonani, że wypełni on nasze ambicje. Festiwale z każdej dziedziny sztuki, kultury, kongresy, konferencje, ale również targi będą stałym elementem tego miejsca – potwierdził Piotr Grochowski, główny architekt w Grupie Arche.

Co myślą bytomianie na ten temat?

– Elektrociepłownia Szombierki jest w moim życiu stale obecna. Najpierw, jako dziecko mijałem ją w drodze do kolegi, z Kleinfeldu do Szombierek. Potem widok charakterystycznych trzech kominów był nieodłącznym towarzyszem codziennych dojazdów pociągiem na studia do Gliwic. Stąd autentyczność projektu Latarnia Bytom, który w 2019 roku odpaliliśmy z okazji 25-lecia czasopisma Architektura Murapol, żeby zwrócić uwagę na rehabilitację tego typu miejsc i dać nadzieję samej Elektrociepłowni (jeden z kominów EC wystrzelił w niebo snopem światła). Cieszę się, że ta nadzieja wciąż żyje – mówił Przemo Łukasik, bytomianin, architekt, współwłaściciel Medusa Group – Dzisiaj, kiedy nowy właściciel kreśli plany wobec obiektu, ogromne podziękowania należą się dziesiątkom ludzi, którzy poświęcili swój czas, siły i pieniądze na ochronę Elektrociepłowni Szombierki przed całkowitą degradacją. Wierzę, że renesans tego obiektu będzie dla tej części Bytomia tym, czym dla zachodniego Manhattanu było otwarcie High Line – jednego z najbardziej oryginalnych deptaków świata, który powstał w ramach infrastruktury dawnej linii kolejowej: w Szombierkach zaroi się od nowych mieszkańców i inwestorów – dodał Przemo Łukasik.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji: Czy EC Szombierki ma na to szansę?

Jest szansa na to by bytomski obiekt skorzystał z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Głównym jego założeniem jest dywersyfikacja gospodarza obszarów najbardziej dotkniętych skutkami transformacji klimatycznej jest szansą dla tego typu obiektów. Grupa Arche wiąże z nim szerokie nadzieje. Unia Europejska wspiera regiony w transformacji klimatycznej i pogórniczej. Nasze miasto należy do tego typu miejsc, z powodu odejścia od węgla kamiennego.

– Specjalny system transformacji w ramach InvestEU przyciąga inwestycje prywatne, dlatego chcemy wykorzystać tę możliwość i poprzez Fundusz Sprawiedliwej Transformacji otrzymać wsparcie na rewitalizację EC Szombierki – mówił Władysław Grochowski, prezes Grupy Arche – Fundusz Sprawiedliwiej Transformacji to jedno ze źródeł możliwego finansowania. Kolejne to systemy, które sprawdziły się w poprzednich inwestycjach, jak Inwestycyjny System Arche i Alternatywny System Inwestycyjny – podkreślił Władysław Grochowski.

Źródło informacji, zdjęcia: UM Bytom